Šejhul-islam Ibn Tejmijje, rahimehullah, je upitan o riječima koje Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, prenosi od svoga Gospodara: „Ni oko čega što radim nisam se više dvoumio kao oko duše vjernikove, koja ne voli smrt, a Ja joj ne volim nažao učiniti“1. Šta znači Allahovo dvoumljenje?
Pa je, rahimehullah, odgovorio sljedeće:
Ovo je plemeniti hadis, koga bilježi Buhari preko Ebu Hurejre, i on je od najplemenitijih hadisa koji se prenose o opisu evlija (Allahovih štićenika).
Postoji određena grupacija koja odbacuje pomenuti hadis, a svoje odbacivanje obrazlažu sljedećim riječima:
‘Doista, ne priliči da se Allah opisuje dvoumljenjem, zato što onaj ko ne poznaje ishod nečega, taj se opisuje dvoumljenjem, dok Uzvišeni Allah zna i poznaje ishode svih stvari’. Dok, moguće je da ima i onih koji kažu: ‘Uistinu, prema Allahu se ophodi kao prema onome koji se dvoumi!’
A pravilno jeste: da je govor Vjerovjesnika istina, i niko bolje ne poznaje Allaha Uzvišenog od Njegova Poslanika, niti iko više savjetuje ummet od njega, niti iko pravilnije i ljepše pojašnjava od njega. Pa ako je to tako, onda onaj ko se pravi učen, i onaj ko to negira njemu (tj. Poslanikov govor o Allahu), su od najzabludjelijih, najneznanijih, te najnepristojnijih prema njemu, šta više, takvog je vadžib upristojiti te odrediti mu šeriatsku sankciju (t'azir), zato što je obaveza čuvati i štititi riječi Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, od svakojakih mišljenja i nakaradnih ubjeđenja.
Međutim, kada se neko od nas dvoumi, iako njegovo dvoumljenje biva zbog toga što ne poznaje ishod svih stvari, to ne znači da ono s čime je Uzvišeni Allah Sebe opisao je poput toga kada se neko od nas nečim opisuje; jer, uistinu, Allahu ništa ne sliči, niti kada je Njegovo biće u pitanju, a niti kada su Njegova svojstva i djela u pitanju.
Zatim, ovo je, također, neispravno; pa, doista, se neko od nas nekada dvoumi zbog neposjedovanja znanja o ishodima, a nekada zbog toga što se kod određena dva djela (čina) uzajamno nalaze i koristi i štete, pa tako, određena osoba želi učiniti djelo zbog toga što u njemu ima korist, dok ga ujedno i prezire zbog štete koja se u njemu nalazi, a ne zbog neposjedovanja znanja o stvari koja se s jednog aspekta voli a s drugog prezire.
Ovo je poput bolesnikove želje za neukusnim lijekom, šta više, sve što rob želi od dobrih dijela, a koje njegova duša negoduje, spada u ovo poglavlje. U sahih predaji stoji: „Vatra je okružena strastima, a Džennet neugodnostima“2, također, i u riječima Uzvišenog: „Propisana vam je borba, a to vam je mrsko!“3
Dakle, odavde se da vidjeti i razumijeti značenje dvoumljenja koje se spominje u dotičnom hadisu, jer je Uzvišeni, doista, kazao: „Moj rob Mi se približava nafilama sve dok ga ne zavolim“; uistinu, rob čije je stanje ovakvo, jeste voljen od strane Allaha, a i On Uzvišeni je voljen kod njega (roba). Prvo s čime Mu se približava jesu farzovi, koje On Uzvišeni voli, zatim se trudi u činjenju što više nafila, koje On Uzvišeni, također voli, i voli onoga ko ih radi. Stoga, ovaj rob čini sve ono što je u njegovoj mogućnosti a što je ujedno drago Uzvišenom, pa ga i Uzvišeni Allah zavolio zbog toga što on izvršava djelo koje je drago njegovom Voljenom (tj. Allahu) sa dva aspekata, prvi: ciljanja podudarnost u želji, tako što on voli ono što voli i njegov Voljeni, i prezire ono što prezire i Voljeni. Dočim, Gospodar Uzvišeni prezire da Svome robu i miljeniku učini nažao, pa odatle i proizilazi da On Uzvišeni prezire smrt kako bi se povećalo Njegovo voljenje spram Svoga miljenika.
Uzvišeni Allah je odredio i propisao smrt; pa sve ono što je On Uzvišeni odredio On to ujedno i želi, i to se mora dogoditi. Stoga, Gospodar želi smrt Svoga roba jer je to On već bio odredio, uz to, On Uzvišeni ne voli da Svome robu učini nažao, a ovo žalošćenje jeste upravo ono što se svakom čovjeku događa smrću, pa je tako, smrt, sa jednog aspekta željena od strane Gospodara, dok je s drugog aspekta nepoželjna, i ovo je stvarnost dvoumljenja koje se spominje u hadisu, a to je da jedna stvar bude ciljana s jednog aspekta, a ujedno i nepoželjna s drugog aspekta, iako jedna od te dvije strane mora prevagnuti, kao što je u ovom slučaju prevagnula odredba smrti, uz prisustvo Allahovog preziranja da rastuži Svoga roba.
Treba znati da Njegovo željenje smrti vjerniku, kojeg On Uzvišeni voli, i čije žalošćenje prezire, nije isto kao Njegovo željenje smrti nevjerniku, kojeg On Uzvišeni mrži i želi da ga rastuži.
Iz knjige “Medžmu'ul-fetava” (18/129-131), autora Ibnu Tejmijje, rahimehullah
Prijevod: Menhedz.com
