Ashabi su se razišli po pitanju haridžija, da li su oni nevjernici ili nisu? Većina ih je bila na stavu da oni nisu nevjernici, dok su ih nevjernicima smatrali neki od ashaba, kao što je Ebu Umame, Ibn Omer, i oni koji su ih tekfirili nisu govorili za one koji ih nisu tekfirili da su murdžije, a niti oni koji ih nisu tekfirili nisu govorili za one koji su ih tekfirili da su haridžije.
Isto tako, prijašnji učenjaci su se razišli oko tekfirenja rafidija, mu'atezila, i nekih drugih frakcija, ali su i pored toga ostali braća koja se međusobno vole, pored njihovog razilaženja u tim meselama, zato što se te mesele vraćaju na ispunjavanje uvjeta i nestajanje prepreka…
Od tih primjera je i razilaženje učenjaka od tabiina oko kufra Hadžadža. Hasen El-Basri, Omer b. Abdul-Aziz i Mudžahid – mufessir i učenik Ibn Abbasa – oni su smatrali da je Hadžadž upao u kufr i time postao otpadnik od islama, štaviše prenosi se da ga je Hasen El-Basri proklinjao i dovio protiv njega javno na svojim dersovima, i kad god bi bio na neko sijelo on bi dovio protiv njega.
Dok, sa druge strane, imam Muhammed b. Sirin i drugi učenjaci su se suprotstavljali ovakvoj praksi tim tabiinima, i smatrali su da Hadžadž nije počinio kufr. I to nije bio razlog da imam Hasen el-Basri i njegovi istomišljenici kažu za Ibn Sirina da je murdžija, a niti su Ibn Sirin i njegovi istomišljenici govorili za Hasena el-Basrija i druge učenjake da su haridžije, zato što je ta mesela izgrađena na osnovu idžtihada i znanja, a ne na osnovu bidata. I u ove mesele, također, spada i razilaženje učenjaka po pitanju ostavljača namaza, da li je nevjernik ili nije?!
Iako se prenosi konsenzus ashaba da je ostavljač namaza nevjernik, ima grupa učenjaka koji su došli nakon ashaba, a koja se suprotstavlja konsenzusu ashaba i kažu da ostavljač namaza nije nevjernik.
Prema tome, ako je ova mesela izgrađena na osnovu idžtihada, znanja, i dokazivanja, onda njima pripada ono što pripada i ostalim mudžtehidima, kao što je to mezheb imama Malika, Šafije, i Ahmeda u jednom rivajetu. Dok ako je ista izgrađena na osnovu ubjeđenja da je namaz djelo, i da ostavljač djela ne postaje nevjernik, e to je onda bidat, zato što se ovo suprotstavlja akidi i mezhebu ehlis-sunneta vel-džemata da se kufr može počiniti i djelom i govorom, kao što se može počiniti i ubjeđenjem.
Napisao: Šejh Sulejman El-Ulvan
Izvor: https://t.me/alalwan15
