Ovo je druga osnova iz djela “Šerijatske osnove u pogledu tevhida i širka, sunneta i bidata, historije i ashaba, daweta i menhedža, i kafira i džihada” od šejha Nasira el Fehda.
Druga osnova: Vjerovanje u tevhid rububijjeta (gospodarstva) samo po sebi ne uvodi čovjeka u islam i ne negira širk
Znaj da vjerovanje da je Allah Stvoritelj, Opskrbitelj, Onaj koji upravlja svim, Koji nanosi štetu i donosi korist – što je poznato kao tevhidu er-rububijjet – ne negira širk i nije dovoljan da bi neko bio musliman. Uz njega neophodan je i tevhid u ibadetu, tj. Allahova jednoća u djelima robova poput dove, klanja, zavjeta i drugih oblika ibadeta – što je već prethodilo u govoru o prvoj osnovi.
Dokaz za to jeste da su skoro svi mušrici vjerovali u Allahov rububijjet – da je On Stvoritelj, Opskrbitelj, Upravitelj – ali ih to nije uvelo u islam niti ih izvelo iz okrilja širka. Ovo je opće poznata stvar.
Dokazi za to su brojni, kako iz šerijatskih tekstova, tako i iz historije.
Dokazi iz šerijatskih tekstova:
Postoji puno ajeta u Kur’anu u kojima se navodi da su mušrici priznavali da je Allah Stvoritelj, Opskrbitelj, i Onaj Koji svim upravlja.
Ove ajete možemo podijeliti na tri vrste:
Prva vrsta ajeta jesu ajeti u kojima nas Allah obavještava da kada bi mušrici bili upitani o rububijjetu da bi to potvrdili. Poput riječi Uzvišenog:
قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَمَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ الْأَمْرَ ۚ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ ۚ فَقُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ
“Upitaj: ‘Ko vas opskrbljuje s neba i iz zemlje?’, ili: ‘Ko vlada sluhom i vidom, ko izvodi živo iz neživog i iz živog neživo, i ko upravlja svim?’ ‘Allah’, reći će oni. A ti reci: ‘Pa zar se sačuvati nećete’?!” (Sura Junus, 31)
وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ ۖ فَأَنَّىٰ يُؤْفَكُونَ
“A da ih upitaš: ‘Ko je nebesa i Zemlju stvorio i ko je Sunce i Mjesec potčinio?’, sigurno bi rekli: ‘Allah.’ Pa kuda se onda odmeću?!” (Sura Ankebut, 61)
وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّن نَّزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِن بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُولُنَّ اللَّهُ ۚ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ ۚ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ
“A ako ih upitaš: ‘Ko s neba spušta vodu i njom mrtvu Zemlju oživljava?’, sigurno će reći: ‘Allah!’, a ti reci: ‘Hvala Allahu!’, ali većina njih ne razumije.” (Sura Ankebut, 63 )
ولئن سالتهم من خلق السماوات والارض ليقولن الله قل الحمد لله بل اكثرهم لا يعلمون
“A ako ih upitaš: ‘Ko je nebesa i Zemlju stvorio?’ Reći će sigurno: ‘Allah’. Ti reci: ‘Hvaljen neka je Allah!’, samo što većina njih ne zna.” (Sura Lukman, 25)
ولئن سالتهم من خلق السماوات والارض ليقولن خلقهن العزيز العليم
“A ako ih upitaš ko je stvorio nebesa i Zemlju, oni će sigurno reći: ‘Stvorio ih je Silni i Sveznajući’!” (Sura Zuhruf, 9)
ولئن سألتهم من خلقهم ليقولن الله فأني يؤفكون
“A ako ih upitaš ko ih je stvorio, oni će sigurno reći: ‘Allah’. Pa kuda se onda odmeću?!” (Sura Zuhruf, 87)
قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَمَنْ فِيهَا إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (84) سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (85) قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَرَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ (86) سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ (87) قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ يُجِيرُ وَلَا يُجَارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (88) سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ
“Upitaj: ‘Čija je Zemlja i sve ono što je na njoj, znate li?’ ‘Allahova!’, odgovorit će, a ti reci: ‘Pa zašto se onda ne prisjetite?’ Upitaj: ‘Ko je Gospodar sedam nebesa i ko je Gospodar Arša veličanstvenog?’ ‘Allah!’, odgovorit će, a ti reci: ‘Pa zašto se onda ne čuvate?!’ Upitaj: ‘U čijoj je ruci vlast nad svim – a On uzima u zaštitu i od Njega niko ne može zaštićen biti – znate li?’ ‘To je Allahovo!’, odgovorit će, a ti reci: ‘Pa kako ste onda opčinjeni’?!” (Sura Mu'minun, 84-89)
Druga vrsta ajeta jesu ajeti u kojima Uzvišeni spominje da su mušrici činili neke ibadete Allahu, ali su u tim ibadetima činili širk, poput riječi Uzvišenog:
وَجَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْأَنْعَامِ نَصِيبًا فَقَالُوا هَذَا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَذَا لِشُرَكَائِنَا فَمَا كَانَ لِشُرَكَائِهِمْ فَلَا يَصِلُ إِلَى اللَّهِ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَى شُرَكَائِهِمْ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ
“Oni određuju za Allaha dio ljetine i dio stoke, koju je On stvorio, pa govore: ‘Ovo je za Allaha’, tvrde oni, ‘a ovo za božanstva naša!’ Međutim, ono što je namijenjeno božanstvima njihovim ne stiže Allahu, dok ono što je određeno za Allaha stiže božanstvima njihovim!? Kako ružno oni sude!“ (Sura En’am, 136)
وما يؤمن اكثرهم بالله الا وهم مشركون
“Većina njih ne vjeruje u Allaha, osim tako što mu širk čine.” (Sura Jusuf, 106)
Kaže Abdullah ibn Abbas u komentaru pomenutog ajeta: “Od njihova imana jeste što kad kada budu upitano ko je stvorio nebesa, ko je stvorio Zemlju, brda itd., odgovaraju: Allah. Ali pored toga su mušrici.
والذين اتخذوا من دونه أولياء ما نعبدهم إلا ليقربونا إلى الله زلفى
“A oni koji pored Njega zaštitnike uzimaju govoreći: ‘Mi ih obožavamo samo da bi nas Allahu što više približili’.” (Sura Zumer, 3)
ويعبدون من دون الله مالا يضرهم ولا ينفعهم ويقولون هؤلاء شفعاؤنا عند الله
“Oni, pored Allaha, obožavaju nešto što im ne može ni nauditi niti im može kakvu korist pribaviti, i govore: ‘Ovo su naši zagovornici kod Allaha’.” (Sura Junus, 18)
I treća vrsta ajeta, a to su ajeti u kojima Uzvišeni spominje da bi oni ponekad iskreno upućivali ibadet Allahu. Poput sljedećih ajeta:
فإذا ركبوا في الفلك دعوا الله مخلصين له الدِّينَ فَلَمَّا نجاهم إلى الْبَرِّ إذا هم يُشْرِكُونَ
“Kad se ukrcaju na lađu, Allahu se iskreno mole, ali kada ih On spasi na kopno – opet druge Njemu pridružuju.” (Sura Al-‘Ankebut, 65)
وَإِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِي الْبَحْرِ ضَلَّ مَن تَدْعُونَ إِلَّا إِيَّاهُ ۖ فَلَمَّا نَجَّاكُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ ۚ وَكَانَ الْإِنسَانُ كَفُورًا
“Kad vas na moru nevolja zadesi, tada nestanu oni koje inače prizivate, postoj samo On. A kad vas On na kopno spasi, vi se okrećete, a čovjek je itekakav nezahvalnik!” (Sura El Isra, 67)
وَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَىٰ ضُرٍّ مَّسَّهُ ۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
“Kada čovjeka snađe nevolja, on Nam se moli ležeći, ili sjedeći, ili stojeći. A čim mu nevolju otklonimo, on nastavlja kao da Nam se nije ni obraćao molbom zbog nevolje koja ga je zadesila. Tako je onima koji pretjeruju uljepšano ono što radiše.” (Sura Junus, 13)
وَمَا بِكُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ ثُمَّ إِذَا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِّنكُم بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ
“Svaka blagodat koju uživate od Allaha je, a čim vas nevolja kakva zadesi, opet od Njega glasno pomoć tražite. A potom, kad vam On nevolju otkloni, neki od vas Gospodaru svome širk čine.” (Sura En – Nahl, 53-54)
وَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبًا إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِّنْهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدْعُو إِلَيْهِ مِن قَبْلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادًا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِ ۚ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلًا ۖ إِنَّكَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ
“Kad čovjeka nevolja snađe, Gospodaru svome se moli, Njemu se obraća, a onda, pošto mu Allah blagodat Svoju daruje, zaboravi Onoga Kome se prije molio, i druge Njemu jednakim smatra, da bi s puta Njegova na stramputicu odvodio. Reci : “Uživaj neko vrijeme u nevjerovanju svome, bit ćeš, sigurno, stanovnik u Vatri!” (Sura Zumer, 8)
Ako razmisliš o prethodnim tekstovima, shvatićeš neminovno da su mušrici vjerovali u postojanje Uzvišenog Allaha i priznavali Njegovu rububijjet (gospodarstvo), te da je On Stvoritelj i Opskrbitelj. Također su Ga obožavali, ali nisu iskreno posvećivali ibadet samo Njemu, već su Mu pridruživali druge u obožavanju. To ih nije izvelo iz širka niti ih je spasilo kazne.
A što se tiče historije: u knjigama sire, književnosti, poeziji, pričama i drugom preneseno je tevaturom, da su Arapi u predislamsko doba priznavali Allahov rububijjet, i da su Ga obožavali – iako uz širk – da su obavljali hadž, poštovali su svete mjesece, veličali su Kabu i zaklinjali su se Allahom. Među njihovim riječima prilikom hadža bila je i njihova telbija: ‘Odazivam Ti se, nemaš sudruga, osim sudruga kojeg Ti posjeduješ i ono što on posjeduje…’, što ukazuje na njihov širk. A poznata je i izreka Abdulmuttaliba kada je rekao Ebrehi koji je došao da sruši Kabu: ‘Kuća (tj. Kaba) ima Gospodara koji će je zaštititi.
Tako da je pomenuta stvar bila opće poznata kod Arapa i neće je zanegirati osim neznalica.
Iz svega pomenuto postaje jasno da su mušrici Meke kojima je poslat Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, priznavali da je Allah njihov Gospodar, njihov Stvoritelj i Opskrbitelj, ali ih to nije uvelo u islam. Uz to (priznavanje rububijjeta, op.M) neminovno je potrebno izdvojiti Allaha u ibadetu.
Iz knjige “Šerijatske osnove u pogledu tevhida i širka, sunneta i bidata, historije i ashaba, daweta i menhedža, i kafira i džihada” od šejha Nasira el Fehda
Ostale dijelove iz iste knjige čitaj ovdje.
